مشخصات نشر
نام روسی: Персидский язык и литература в Дагестане
نویسنده اثر: دکتر فاطیما علیبکووا
ویراستار علمی : محمدووا
تاریخ نشر: 2022
ناشر: صدرا
موسسه همکار: انستیتو زبان و ادبیات ساداسا ( نویسنده داغستانی) مرکز تحقیقات داغستان آکادمی علوم روسیه
شمارگان: 600
تعداد صفحات: 304
با حمایت بنیاد ابن سینا و همکاری انستیتو زبان و ادبیات ساداسا ( آقای غمزاد ساداسا شاعر ، نویسنده و مترجم اهل داغستان ، دانشکده زبان و ادبیات به نام غمزاد ساداسا نامگذاری شده است) کتاب « زبان و ادبیات فارسی در داغستان» منتشر شد.
نویسنده اثر خانم دکتر فاطیما علیبکووا ماگامدوونا، استاد علوم فلسفه و پژوهشگر برجسته انستیتو زبان و ادبیات ساداسا مرکز تحقیقات داغستان آکادمی علوم روسیه هستند که با بیش از 100 اثر علمی در حوزه شرق شناسی، ادبیات ، نسخ خطی داغستان به زبانهای فارسی و عربی، شناخت تاریخ و فرهنگ داغستان و ایران و همکاریهای بین فرهنگی دو کشور ایران و داغستان در این حوزه شناخته شده اند، در این کتاب به موضوع فرهنگ ایرانی و تاثیر آن بر داغستان پرداخته است. موضوعات مربوط به گسترش زبان و ادبیات فارسی در داغستان در بستر تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، جنبه های زیبایی شناختی و هنر مورد بررسی قرار گرفته و در چارچوب روابط فرهنگی میان ایران و داغستان تحلیل شده است.
در این اثر برای بیان دقیق تر مفاهیم مطرح شده، مطالبی در خصوص نسخه های خطی فارسی و عربی، سنگ نگاره ها ( لیتوگرافی)، کتب چاپی اولیه و منابع نامه نگاری شده، کتاب های مرجع در حوزه کتاب شناختی به زبان های عربی و فارسی، اسناد منتشر نشده آرشیو دولتی جمهوری داغستان و همچنین آثار دانشمندان داغستان، مورخان، باستان شناسان، منتقدان ادبی آورده شده است.
همچنین در پایان کتاب « زبان و ادبیات فارسی در داغستان» تصاویری از دانشمندان و شاعران داغستانی فارسی زبان آورده شده و تلاش شده تا تاثیر متقابل فرهنگی ایران بر مهاجران داغستانی در قالب تصاویر و محتوای کتاب بیان شود .
اثر مورد نظر به تفصیل شامل مباحث ذیل است:
فصل اول: تاریخچه و بستر فراهم شده در خصوص پیدایش زبان و ادبیات فارسی در داغستان ( جنبه تاریخی و فرهنگی )
1-1 دربند و داغستان جنوبی – مهد فرهنگ ایرانی در قفقاز شرقی .
2-1 آیین زرتشتی در فرهنگ معنوی داغستان .
3-1 ارتباط فرهنگی – تاریخی ایران و داغستان در دوره گسترش اسلام .
4-1 ایرانیان در داغستان در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم .
فصل دوم: « ردپای ایرانیان» در ادبیات شفاهی مردم داغستان
1-2 انگیزه مزداپرستی در میراث فولکلور مردم داغستان
2-2 منابع ایرانی در نثر و اشعار اساطیری مردم داغستان
فصل سوم : فرهنگ مکتوب داغستان به زبان فارسی
1-3 مرحله مقدماتی گسترش مکاتبات فارسی
2-3 بناهای کتیبه ای به زبان فارسی
3-2 منابع نامه نگاری شده فارسی
4-3 نسخ خطی داغستان و کتب چاپ سنگی به زبان فارسی
فصل چهارم: دانشمندان، نویسندگان و شعرای داغستان
1-4 دانشمندان دربند
2-4 دانشمندان ادبیات فارسی
3-3 ترجمه آثار کلاسیک فارسی به زبان داغستانی
4-4 ایران و شعرای ایرانی در آثار ادبیات داغستان
5-4 داغستانی در ایران
6-4 ایرانی ها در داغستان امروز
علاقه مندان به حوزه های فرهنگی و تاریخی با مطالعه این اثر می توانند شناخت دقیق تری از تمدن و روابط فرهنگی بین دو کشور ایران و داغستان بدست بیاورند.
